حجاب اجباری، گذشتهای به عمق ۱۷۵ سال
در ایامی که از دوران حکومت ناصرالدین شاه قاجار گذشته بود و در سال ۱۲۲۷ خورشیدی، در دیگر گوشههای ایران، یک زن شجاع به نام طاهره قرةالعین تصمیم به انقضای روزگارهای متداول زنان گرفت. در آن روز گردهمایی پیروان سید علیمحمد باب در روستای بدشت تبدیل به صحنه یک تغییر بزرگ شد. طاهره تصمیم به بیرون آمدن از پرده و حرف زدن به صورت علنی با مردان گرد همآمده گرفت. این اقدام، که به عنوان “کشف حجاب” شناخته میشود، با انتقادات و واکنشهای مختلفی همراه بود. برخی به خشم آمدند، برخی او را ملحد خواندند و برخی حتی به خشونت روی آوردند. اما طاهره با شجاعت خود ادامه داد. این تجربه تنها یکبار رخ نداده بلکه قبلاً در جلسات خصوصی خودی نیز این اقدام را داشته بود. جسارت و شجاعت او توسط جامعهای که در آن زمان وجود داشت، تحمل نمیشد و او را به اتهام “فساد فیالأرض” محاکمه کردند و خفه کردند. اما صدای او همچنان به خاموشی نپیوست.
یکی از اولین اعتراضات علنی به حجاب اجباری در تاریخ ایران در سال ۱۲۸۶ رخ داد. زنانی که بدون حجاب به خیابانهای تهران آمدند، شعار آزادی را سر دادند و میگفتند: “زنده باد مشروطه، زنده باد آزادی!” آنها اعلام کردند که مشروطه آزادی به آنها داده و آنها باید از قیدهای دینی آزاد باشند و زندگی را به دلخواهشان انتخاب کنند. مشروطهخواهان هر ارتباطی با این زنان را رد کردند و آنها را به اتهام “فاحشهای” به خیابان آمدن و به “بدنام کردن مشروطهخواهان و اتهام آنها به بیدینی” متهم کردند. این تنشها باعث شد که زنان شعاردهنده به محاکمه بروند. هنوز هم مشخص نیست که آیا این زنان بدون حجاب به خیابان آمدند یا فقط روبندههایشان را کنار گذاشتند، اما اهمیت آنها در تأکید بر “آزادی از قیدهای دینی” است. در هر صورت، جامعه آن زمان ایران آماده برای چنین تغییراتی نبود.
در سال ۱۳۱۴، رضا شاه دستور کشف حجاب را صادر کرد و بر اساس این قانون، زنان و دختران ایرانی ممنوع شدند از پوشیدن چادر، روبنده و روسری در مدارس، دانشگاهها و ادارات دولتی. این قانون به عنوان یک فرمان حکومتی اعلام شد، اما شواهد تاریخی نشان میدهد که جنبش زنان در ایران در آن زمان به حجاب مخالف بود و فعالان حقوق زنان معتقد بودند که حجاب نمایانگر موقعیت محدود زنان است. با این حال، روش اجرایی این قانون به شکل اجباری و تحریمگذار باعث مخالفت فمینیستها نسبت به آن شد، چرا که زنان با حجاب نیز به خیابان آمدند و ممنوعیتهایی برای حضورشان در اماکن عمومی اعمال شد.