سیاست تشویقی و تنبیهی حکومت ایران برای کوچاندن کاربران از اینترنت بین‌المللی
مصوبه بهمن ۱۴۰۲ شورای عالی فضای مجازی، با عنوان «بررسی راهکارهای افزایش میزان سهم ترافیک داخلی و مقابله با پالایش شکن ها»، تازه‌ترین تلاش حکومت جمهوری اسلامی ایران برای هموار کردن مسیر قطع ارتباط شهروندان این کشور با اینترنت جهانی و تحقق کامل شبکه ملی اطلاعات یا اینترنت ملی است.
شبکه ملی اطلاعات قرار است به عنوان جایگزین اینترنت جهانی عمل کند. شبکه‌ای که وعده می‌دهد تمام نیازهای آنلاین شهروند معمولی ایرانی را تامین کند، تا او دیگر خود را نیازمند اتصال به اینترنت جهانی نداند. حکومت امیدوار است این خو گرفتن شهروند ایرانی به اینترنت ملی، سکوها و پیام‌رسان‌های داخلی باعث شود قطع تدریجی یا ناگهانی اتصال کشور به اینترنت جهانی دیگر موج بزرگی از شوک و واکنش ایجاد نکند.
اینترنت ملی بخشی از قلمرو حاکمیتی است که قوانین و قواعد سرزمینی در آن اعمال می‌شود.
از قواعد مربوط به مشخص بودن هویت واقعی افراد گرفته تا کنترل محتوایی که در آن قرار می‌گیرد.
ذخیره شدن اطلاعات کاربران در داخل کشور، امکان دسترسی مقامات قضایی و امنیتی به اطلاعات آنها را فراهم می‌کند.
هرچند از نظر حاکمیتی این امر یکی از مزیت‌های سکوها و پیام‌رسان‌های داخلی دانسته شده اما در عمل، موجب بی اعتمادی کاربران ایرانی به این خدمات شده‌اند.
این نگرانی در جامعه وجود دارد که با توجه به لازم الاجرا بودن قوانین و خط قرمزهای رسمی در سکوهای داخلی، شرکت‌ها برای در امان ماندن از مشکلات بعدی بر پیام‌های کاربران اعمال نظارت کنند.
روز ۲۷ تیرماه ۱۴۰۲، یک حساب در ایکس (تویيتر سابق) مدعی شد که تصویر مانیتور یکی از کارمندان شرکت پیامرسان ایرانی «بله» را منتشر کرده است. این تصویر نشان می‌داد امکان دسترسی نامحدود به محتوای چت کاربران وجود دارد. اپلیکیشن «بله» در بیانیه‌ای صحت تصویر را تأیید کرد.
این اتفاق برای بسیاری مهر تأییدی بود بر بی اعتمادی نسبت به سکوها و اپ‌های داخلی، که یکی از دلایل بی‌رغبتی عمومی نسبت به استفاده از آنها بوده است.
بر اساس مصوبه اخیر شورای عالی فضای مجازی، سه وزارت خانه ارشاد، ارتباطات و دارایی باید در عرض یک ماه طرحی را آماده کنند که تولید کنندگان محتوا از پلتفرم‌های خارجی به پلتفرم‌های داخلی مهاجرت کنند.
به نحوی که شش ماه بعد از تهیه شدن این طرح دست کم ۵۰ درصد تولید کنندگان محتوا صفحات و کانال‌های پر مخاطب در پلتفرم‌های بین‌المللی، رخت عزیمت از آن شبکه‌ها را بسته و اسباب تولید محتوا و جذب مخاطب خود را در زمین پلتفرم‌ها و اپلیکیشن‌های بومی/داخلی پهن کرده باشند.
«سیاست های سایبری کوچاننده» حکومت ایران حتی اگر به صورت مستقیم از سازوکارهای ممنوعیت و جرم انگاری استفاده نکند، راهی را در پیش می‌گیرند که همین فعالیت اندک کاربر ایرانی در اینترنت جهانی را نیز تبدیل به یک ماراتن طاقت فرسای روزانه کنند.
در واقع عذاب‌آور شدن تجربه دسترسی به اینترنت جهانی در راستای اجرای «طرح کلان و معماری شبکه ملی اطلاعات» است که در سال ۱۳۹۹ از سوی شورای عالی فضای مجازی ابلاغ شد.
بر اساس این سند هفتاد درصد از ترافیک مصرفی کاربران ایرانی باید صرف مشاهده محتوای داخلی شود.
با کاهش پهنای باند ترافیک بین المللی، سهم پلتفرم‌های بین المللی از محتوای مصرف شده توسط کاربر ایرانی نیز کاهش می یابد.
به نظر می‌رسد مردمی که به دلیل شرایط اقتصادی هر روز اقلام سبد مصرفی‌شان کمتر و کمتر می شود، حالا مجبورند بین ترافیک کندتر و گران‌تر بین‌المللی و ترافیک ارزان‌تر، سریع‌تر و محدودتر داخلی یکی را انتخاب کنند، و این بار به جای گوشت، میوه و کتاب، مجبورند آزادی بیان، حریم خصوصی دیجیتال، دسترسی به محتوای متنوع و سانسور نشده را از سبد مصرفی خود حذف کنند.
منبع:bbc
