https://youtube.com/shorts/a003SP1MDhM
گلایُل (به فرانسوی: glaïeul) (نام علمی: Gladiolus) نام یک سرده از گیاهان گلدار است.
دارای غده مستور از پوشینه های توری یا الیافی با برگ‌های پهن که خطی یا شمشیری هستند (gladius در لاتین به معنای «شمشیر» و gladiolus به معنای «شمشیرک» یا «شمشیر کوچک» است).
گل‌ها در یک سنبله قرار گرفته‌اند، بدین معنی که بدون دمگل گل بوده و به صورت کم و بیش متراکم در طول یک محور اصلی قرار دارند.
این گل‌ها معمولاً به یک سمت سنبله بوده ولی در بعضی از گونه‌های ایرانی سنبله دوسویه یا دوطرفه نیز دیده می‌شود.
در گونه‌های ایرانی رنگ گل‌ها از ارغوانی مایل به صورتی تا بنفش ارغوانی تیره تغییر می‌کند.
قطعات گلپوش کم و بیش نامساوی بوده و سه قطعه پائینی اغلب در سمت قاعدهٔ خود خیلی باریک شده و در قاعده به صورت لوله‌ای کم و بیش منحنی به یکدیگر متصل می‌شوند.
میوهٔ این گیاه کپسولی با تعداد زیادی دانه است که در بعضی مواقع بالدار هستند.
این گل در حدود ۳۰۰ گونه دارد که اکثراً در قسمت گرمسیری، جنوب آفریقا و همچنین در نواحی مدیترانه‌ای پراکنده هستند و در ایران ۵ گونه از آنها یافت می‌شود که از این میان می‌توان به گونه گلایل ایتالیایی خودرو در دشت‌های بهبهان اشاره کرد.
منبع: neohumanity
